Inkijk Module 1: Je bloedsuikerspiegel als achtbaan

Hoe ziet het voedingspatroon van de gemiddelde Nederlander, klein of groot, er op dit moment uit? De kans is groot dat het een veelvuldige variatie is op brood, granen, pasta, zuivelproducten, vlees, groenten, fruit en diverse verpakte meeneemsnacks of lekkernijen.

Of zoals het RIVM het zelf aangeeft in de consumptie per aantal dagen van de week in onderstaande grafiek:

En alhoewel bovenstaande grafiek op het oog een normale (Schijf van vijf) manier van eten lijkt weer te geven, is de gemene deler snelle koolhydraten. Die worden volgens de grafiek praktisch zeven dagen per week gegeten. En dit kan nog erger: M&M's bij het ontbijt (ja echt, het gebeurt), een pak mergpijpjes wegwerken tijdens je favoriete tv-programma en bij een fimpje een zak chips (of een zak mini-snickertjes). Herken je deze uitspattingen?

Nu zullen maar weinig mensen regelmatig zo extreem ontbijten, maar zin in zoet na de maaltijd is iets wat al meer mensen zullen herkennen. Die neiging om –ook al heb je net een heel bord vol leeggegeten- tóch nog een stukje chocolade (of twee) te nemen. Wat is dat precies? Want honger kun je het natuurlijk niet noemen.

Wat is normaal?

Het is een beetje een symptoom waarmee we te maken krijgen als gevolg van de manier van eten in deze maatschappij. Wat bedoelen we daarmee? Waarom is de huidige maatschappij ineens een struikelblok? Iedereen die zich weleens heeft voorgenomen te minderen met suiker of gezonder te gaan eten weet en heeft ervaren dat dit je niet makkelijk wordt gemaakt. Sterker nog, het word je aan alle kanten lastig gemaakt. En dat wil je niet, want suiker is niet bepaald goed voor je. Minderen is een hele gezonde zaak. 

De grootste reden dat suiker zo schadelijk is, zit 'em daarom ook in het feit dat mensen suiker nog altijd als normaal voedingsmiddel of acceptabel ingrediënt zien. Iets te vieren? Geheid komt er taart of iets anders lekkers op tafel. Lekker weer? IJsje eten hoort erbij. Suiker is een doodnormaal geaccepteerd ingrediënt geworden en dat maakt het moeilijk om te minderen. Bestudeer voor de grap eens de etiketten in de supermarkt; praktisch alle producten, of het nu pindakaas, brood, blikgroenten, soepen of sauzen zijn, bevatten suiker. Je kunt het zo gek niet bedenken of de suikerpot gaat eroverheen. Appelmoes bestaat voor minstens 24% uit suiker en de gezond ogende vruchtenyoghurtjes in het zuivelschap zijn niets anders dan aantrekkelijk verpakte suikerbommetjes.

En dat zijn nog maar de verborgen suikers. Het is tegenwoordig doodnormaal dat er in iedere supermarkt of tankstation openlijk rijen en rijen aan snoepgoed wordt verkocht. Leuk gekleurd, voor ieder wat wils en de ene zak ziet er nog lekkerder uit dan de andere. Snoep is tevens een vaste aanwezige op kinderverjaardagen (en als er 1 doelgroep is wiens immuunsysteem zich aan het ontwikkelen is en dit ingrediënt zeker niet nodig heeft... maar dat terzijde).

Winstmarges aan tafel

Misschien is dit wel de moeilijkste verandering die je in dit programma gaat tegenkomen: het feit dat je tegen de massa ingaat en van suiker een uitzondering in plaats van regel gaat maken. Want wat is er nu fijner dan onderdeel zijn van dat gezellig plaatje, dat zonnige ontbijt wat in het weekend op tafel wordt gezet van croissantjes, sinaasappelsap, verse bolletjes met vleeswaren of zelfs hagelslag of chocopasta en de zon die naar binnen schijnt?

Televisiereclames weten een ziekmakende levensstijl altijd heel aantrekkelijk te brengen. Een weekend begint natuurlijk net zo lekker aan een ontbijttafel die gedekt is met vers fruit, roereieren en een groene smoothie. Maar dat zie je veel minder. Op deze losse componenten zit een veel minder hoge winstmarge, dus daar wordt logischerwijs ook minder reclame voor gemaakt. Aan ons dus de taak om door dit leuk geschetste plaatje heen te kijken, En vervolgens maken we ons eigen plaatje.

Om dit te kunnen doen moet je je wel realiseren, moet je wel weten hoe vals en slechts voor je gezondheid dit alom geaccepteerde ingrediënt is. Wanneer je dit logisch weet en kunt onderbouwen is het een stuk makkelijker om je voedingspatroon anders in te richten. Vandaar dat we beginnen met een stukje - wellicht al bekende - theorie. 

De witte sluipmoordenaar

Er zijn steeds meer mensen en zelfs doktoren die beweren dat als suiker nu op de markt zou komen, het onmiddellijk weer verboden zou worden. Dit komt omdat suiker zó geraffineerd is dat het qua bewerking niet voor cocaïne onderdoet. Het eindproduct dat we kennen als witte suiker is volledig ‘gestript’ van al zijn natuurlijke voedingswaarde. In het raffinageproces verliest suiker 93% van z'n chroom, 89% van z'n mangaan, 98% van z'n kobalt (een onderdeel van vitamine B12), 83% van z'n koper, 98% van z'n zink en 98% van z'n magnesium. En dat zijn nog slechts de mineralen die het verliest... Alles wat er na bewerking overblijft is een chemisch goedje dat hoewel lekker van smaak, heel wat schade in ons lichaam aanricht.

Want suiker is niet alleen slecht voor je tanden. Een hoge suikerinname stuurt op termijn je hormoonhuishouding in de war, zorgt voor min of meer permanente (vr)eetbuien, veroorzaakt candida en stuurt je bloedsuikerspiegel op zo'n achtbaan dat je gevaar loopt insuline resistent te worden. Maar dat merk je -helaas- allemaal later pas. Bij kinderen merk je als je weet waar je op moet letten suikerconsumptie vrijwel direct aan hun hyperactieve energiepeil en gedrag. Een ‘leuk’ onderzoek op dat gebied is het experiment dat men ooit deed in het detentiecentrum Tidewater in de Amerikaanse staat Virginia. Na het opzetten en implementeren van een nieuw voedingsprogramma voor de gehuisveste jeugdige delinquenten liep het aantal incidenten (lees: agressie gerelateerde ongeregeldheden) onder de arrestanten met maar liefst 45% terug. Bijna de helft. Het enige verschil? Ze hadden witte, geraffineerde producten en suiker van het menu geschrapt. Wellicht herken je zelf ook wel dat kinderen – vooral na de suiker – behoorlijk boos en geïrriteerd kunnen raken, om meer vragen en moeilijker mee om te gaan zijn. Dat is de micro-versie van bovenstaande resultaten.

Ook je immuunsysteem keldert al vrij snel na een suikerrijke traktatie. Wist je dat het eten van slechts 80 gram suiker zorgt voor een reductie van maar liefst 50% witte bloedcel activiteit? Deze cellen vormen de belangrijkste gevechtstroepen van je afweersysteem. Vanaf het moment dat die winegums hun mond ingaan tot zeker een paar uur na die tijd zorgt de suiker voor flink wat gaten in je immuunsysteem. En dat systeem is bij kleine kinderen ook nog in ontwikkeling. Geen wonder dat veel kleine kinderen met bijna een permanente ‘groene elf’ (snotneus) onder hun neus rondlopen.

De invloed op je hormonen

Over kinderen en suikerconsumptie gesproken: Bij oudere kinderen (tieners) merk je een overvloedige suikerconsumptie aan hun huid en andere zaken, omdat de suiker hun hormoonhuishouding volledig ontregelt. Maar dat openbaart zich pas in de tienjaren.

Hoe zit dit? Ons lichaam bevat meer dan honderd verschillende soorten hormonen die allemaal een andere functie hebben. Hormonen zijn niet alleen wat een vrouw en vrouw maakt en een man een man, maar ze hebben een functie in bijna ieder proces dat je lichaam uitvoert. Ze reguleren je groei, verbranden vet, produceren warmte en energie, laten je haar groeien, zorgen ervoor dat je zwanger kunt worden, reguleren je bloeddruk, je hartslag, je ademhaling, zorgen ervoor dat je s' nachts slaapt en 's morgens wakker wordt, helpen je met stress om te gaan, gaan vermoeidheid tegen, helpen je geheugen, vechten tegen allergische reacties, stimuleren je immuunsysteem, controleren je sex-drive, zorgen ervoor dat je verzadigd raakt en voorkomen depressie. En nog veel meer. Ze zijn werkelijk cruciaal voor een gezond lichaam en een blije, positieve geest.

Suiker vermindert de aanmaak van diverse hormonen en stuurt je hormoonspiegel daarmee behoorlijk in de war. Dit uit zich later in chronisch moe, depressief, nul energie, haaruitval, huilerig, onstabiel en langzaam steeds dikker worden. Herken je wellicht enkele symptomen?

Het is bovendien een vreselijke vicieuze cirkel, want een tekort aan het hormoon leptine zorgt er -heel vervelend- voor dat je een enorme eetlust hebt. En dan met name voor slechte, simpele koolhydraten, suikers en vette snacks. Die je tekorten alleen maar nog groter maken. Herken je die momenten dat je wel een bodemloze put lijkt?

En wist je dat een tekort aan het stresshormoon cortisol een drang naar zoet, zout of allebei veroorzaakt? Het zorgt er bovendien voor dat je geen ‘stop’ hebt waardoor mensen vaak zeggen: “Ik kan nu eenmaal niet 1 koekje eten, als ik eraan begin moet de hele rol op.” 

En dit brengt ons terug bij de vraag waarmee de tekst in dit kopje begon: Wat zijn toch die snaaineigingen? Die neiging om –ook al heb je net een heel bord vol leeggegeten- tóch nog een stukje chocolade (of twee) te nemen. Wat is dat precies? Je hebt in bovenstaande teksten kunnen lezen dat frequente suikerconsumptie een waaier van processen in ons lijf in de war stuurt, waardoor je deze symptomen (want dat zijn het; geen gebrek aan karakter of ruggengraat) gaat zien en voelen. Een grote veroorzaker is tevens een verstoorde bloedsuikerspiegel en daar gaat het onder het volgende kopjes uitgebreid over. Wat is dat en belangrijker, wat kun je daaraan doen?